Heimwee

eilander aan het woord

Minse hemme duk van die ‘euveltjes’ waormeh ze zien behep. Gi-j kun d’r knap las van hemme en ow d’r beroerd bi-j vuule. Medicijne zien d’r nie veur, gi-j mot mar een weg zuuke um d’r met um te gaon. Een van die euveltjes is heimwee en laot ik daor now las van hemme!

De erste keer da’k daor iets van maerkte, was ik een jungske van een jaor of ach, nege. Ien Millingen waonde tante Tonia en ome Geert en daor zou ik een paor dagen gaon logere. As zi-j bi-j ons op visite kwame, kwame ze meh de auto. Dah was toendertied een flinke trip, want ze moeste via Nimwaege aover de Waolbrug, of ien Rees aover de Rie:nbrug. Nee, de Emmerichse brug was d’r toen nog nie, dus het was een flink end umri-je! Wi-j hadde gin auto en baovedien vonde mien ouweluj het neh zo mekkelek um de pont te neme. Dus wi-j ginge meh de fiets. Dah was trouwes vanaf Lobith nog een aordig fietstochje. Ers een stukske Botterdiek (Boterdijk), dan halfweg nor onderen en aover een onverharde weg richting Keiendiek (‘s Gravenwaardsedijk). Je kwam dan uut bi-j de boerderi-j van Volman. Dan via de Keiendiek en langs de waerf en Tuindurp nor de Bijland. Aover de Bijlandse brug hin, langs café de Punt, de ‘witte’ boerderi-j, een ri-jke aerbeierswoninge en aover het tasveld van steenfabriek ‘De Bijland’. (Mooi rechdeur dus, en nie zoas now met een grote boch um de camping hin!!) Vurbi-j het tasveld kreeg je nog het huus van Bouma en dan dur een hekske. Het letste stuk was een onverhard paedje dur het weiland. Het puntje was nie te vergelieke met de ‘Heen en Weer’ van vandaag de dag. Vul kleiner en vul minder ‘Rie:nwaordig’. Het ding wiebelde as een gek aover de golve en al hillemaol as d’r een schip vurbi-j voer. Ien mien herinnering was mien moe:der doodsbenauwd op dah kleine bootje en mien vaoder mar roepe dat ‘r niks kon gebeure.

Mar goed, logere bi-j mien oom en tante. Toen wi-j daor aonkwame, was alles koek en ei. Ome Geert liet mien de grote tuin zien, met achterien een kiepe-ren en een paor knienehokke. Tante Tonia stelde mien veur aon een buurjungske van ongeveer mien laeftied. Daornao ginge ze koffie drinke meh mien ouweluj en ik ging met het ni-je kammeräödje voeballe op een veldje ien de buurt. Bes fijn……… uut logere.

Mar het vuulde al wah minder toen mien ouweluj nor huus ginge en mien vertelde dah ze mien aover vier dage wer kwame ophaole. En toen het buurjungske nor huus ging en ik een bitje bi-j de kiepkes rondhing, kwam d’r een raor gevuul aover mien hing. Het aete smiek bi-j tante Tonia heel anders dan thuus en het huus vuulde ok heel anders. En het werd hillemaol aerg, toen’k ‘s aoves op een vrimd kamertje ien een vrimd bedje lad. Een groot gevuul van verdrie:t aoverviel mien en nao een hötje wis ik het: ik wou nor huus! Meh traone ien de oge liep ik de trap af, de kamer ien waor mien oom en tante de krant zate te laeze. “Wat is ‘r jungske,” vroeg tante Tonia. “Ik wil nor huus,” zei ik meh trillende lipkes, “ik wil heel graag nor huus.” Mar ja, ‘s nachs vaort d’r gin pont. Dah miek tante mien wel dudelek. “En maerge git het wel baeter, dan vuul je ow wer goed en ku’j wer fijn buute speule,” ware hur opbeurende woorde. Mar het ging nie baeter. Nao een nach waor gin end aon schien te komme en ik mien wel honderduuzend keer umdraejde ien bed, vuulde ik mien de andere dag gin häör baeter. Erder nog beroerder. Ik wou nog steeds nor huus. “Ik dink dat hi-j heimwee het,” zei tante tege oom. Ik wis nie wat dah was, heimwee, mar toen ome Gert mien thuus hah gebrach en ik wer bi-j mien eige moe:der, ien mien eige huus en ien mien vertrouwde buurt was, vuulde ik mien ienins een heel stuk baeter en bli-jer.

Heimwee, ik het ‘r vandaag nog las van, mar daorover schrie:f ik nog wel een andere keer.

Mensen hebben van die dingetjes waarvan ze last kunnen hebben. Je kunt het daar knap lastig mee hebben en je er daarnaast erg beroerd door voelen. Er zijn geen medicijnen voor, eigenlijk moet je het zelf een maar beetje zien op te lossen. Een van die dingetjes is heimwee en laat ik daar nu last van hebben!

De eerste keer dat ik daar iets van merkte was ik een jongetje van een jaar of acht, negen. In Millingen woonden tante Tonia en oom Geert en ik zou daar een paar dagen gaan logeren. Als ze bij ons op visite waren, kwamen ze met de auto. Dat was toentertijd een hele rit, want ze moesten via Nijmegen over de Waalbrug, of in Rees over de Rijnbrug. Nee, de Emmerichse brug was er toen nog niet, dus het was een flink stuk omrijden. Wij hadden geen auto en bovendien vonden mijn ouders het net zo makkelijk om de pont te nemen. Dat was vanuit Lobith nog een aardig fietstochtje. Eerst een stukje Boterdijk, dan halverwege naar beneden en over een onverharde weg richting de ’s Gravenwaardsedijk. Je kwam dan bij de boerderij van Volman uit. Dan via de ’s Gravenwaardsedijk langs de scheepswerf en Tuindorp naar de Bijland. Over de Bijlandse brug, langs café de Punt, de “witte” boerderij, een rijtje arbeiderswoningen en over het tasveld van steenfabriek “De Bijland”. (mooi recht toe, recht aan, en niet zoals nu met een grote bocht om de camping heen!!) Voorbij het tasveld kreeg je nog het huis van Bouma en dan door een hekje. Het laatste stuk was een onverhard padje door het weiland.

Het pontje was niet te vergelijken met de “Heen en Weer” van nu. Veel kleiner en veel minder “Rijnwaardig”. Het ding wiebelde als een gek over de golven en al helemaal als er een schip langs voer. In mijn herinnering was mijn moeder doodsbang op dat kleine bootje en mijn vader maar roepen dat er niets kon gebeuren. Maar goed, logeren bij mijn oom en tante. Toen wij daar aankwamen was alles koek en ei. Oom Geert liet mij de grote tuin zien, met achterin een kippen- en een paar konijnenhokken. Tante Tonia stelde mij voor aan een buurjongen van ongeveer mijn leeftijd. Daarna gingen zij koffiedrinken met mijn ouders en ik ging met mijn nieuwe vriendje voetballen op een veldje in de buurt. Best wel leuk …….. uit logeren gaan.

Maar het voelde al wat minder toen mijn ouders naar huis toe gingen en dat ze mij over 4 dagen weer kwamen ophalen. En toen het buurjongetje naar huis ging en ik een beetje bij de kippen rondhing, kwam er een raar gevoel over mij heen. Het eten bij tante Tonia smaakte ook heel anders dan thuis en het huis voelde ook heel anders. En het werd helemaal erg toen ik ’s avonds op een klein kamertje in een vreemd bedje lag. Een groot gevoel van verdriet kwam over mij heen en na een tijdje wist ik het: Ik wilde naar huis! Met tranen in de ogen liep ik de trap af, de kamer in waar mijn oom en tante de krant aan het lezen waren. “Wat is er jongen,” vroeg tante Tonia. ”Ik wil naar huis,” zei ik met trillende lippen, “ïk wil heel graag naar huis.” Maar ja, ’s nachts vaart er geen pont. Dat maakte mijn tante wel duidelijk. “En morgen gaat het wel beter, dan voel je je weer goed en kun je weer buiten spelen,” waren haar opbeurende woorden. Maar het ging niet beter. Na een nacht waaraan geen einde leek te komen en ik me wel honderdduizend keer omdraaide in bed, voelde ik me de volgende dag geen haar beter. Eerder nog beroerder. Ik wilde nog steeds naar huis. “Ik denk dat hij heimwee heeft,” zei tante tegen oom. Ik wist niet wat dat was, heimwee, maar toen oom Geert mij naar mijn eigen huis had gebracht en ik bij mijn eigen moeder, mijn eigen huis en mijn vertrouwde buurt was, voelde ik me ineens een stuk beter.

Heimwee, ik heb er top op de dag van vandaag nog last van, maar daar schrijf ik nog wel een andere keer over.

Menschen haben manchmal Dinge, die ihnen quer sitzen. Es kann sehr schlimm sein, und es gibt keine Medizin dagegen. Eigentlich muss man es selber versuchen zu ändern. Eins von diesen Dingen ist Heimweh. Damit habe ich so meine Erfahrung!

Beim ersten Mal, dass ich es bemerkte, war ich im Alter von acht oder neun Jahren. Auf der anderen Rheinseite in Millingen wohnten Tante Tonia und Onkel Geert. Ich sollte bei ihnen ein paar Tage Ferien machen. Wenn sie bei uns zu Besuch waren, kamen sie mit dem Auto. Das war damals eine große Reise, denn sie mussten über Nijmegen, die Waalbrücke oder in Rees über die Rheinbrücke, denn die Emmericher Rheinbrücke gab es noch nicht. Es war ein Umweg im Vergleich zu heute. Wir hatten kein Auto. Meine Eltern fanden es bequem, mit der Fähre über den Rhein zu fahren. Von Lobith aus eine große Radtour: Von dort über den Boterdeich nach unten über einen unbefahrbaren Weg Richtung Tolkamer entlang der Schiffswerft und dem Ortsteil Tuindorf zum Bijland. Hier über die Brücke, entlang dem Café De Punt, dem weißen Bauernhof, einer Reihe Arbeiterwohnungen und über das Fabriksgelände der Steinfabrik „de Bijland“, das ging damals noch einfach geradeaus und nicht wie heute mit einem großen Umweg um den Campingplatz. Danach stand das Haus von Bouma und ein Zaun. Das letzte Stück der Tour ging mitten durch die Felder. Über die Fähre: Sie war nicht mit dem heutigen Hin und Her zu vergleichen. Viel primitiver und wenig rheinfähig. Das kleine Ding schwankte hin und her, besonders wenn ein großes Schiff vorbei fuhr. In meiner Erinnerung war meine Mutter todesängstlich auf dem kleinen Gefährt. Ich höre meinen Vater heute noch rufen, dass nichts passieren kann.

Also gut, Ferien bei Onkel und Tante. Nachdem wir bei ihnen angekommen waren, war alles gut. Onkel Geert zeigte mir den großen Garten, hinten einige Hühner und dazu Hühner- und Kaninchenställe. Tante Tonia nahm mich mit zu einigen Nachbarjungen etwa in meinem Alter. Später tranken sie mit meinen Eltern Kaffee. Ich ging mit den neuen Freunden Fußballspielen auf einem Feld in der Nachbarschaft. Alles echt schön, so ein Besuch …

Bis meine Eltern den Heimweg antraten mit dem Versprechen, mich in 4 Tagen wieder abzuholen. Das trübte meine Freude deutlich, vor allem, als die Nachbarskinder nach Hause gegangen waren und ich allein bei den Hühnern herumhing. Das Essen bei der Tante schmeckte auch ganz anders als zu Hause. Im Hause fühlte ich mich nicht echt wohl. Es wurde schlimmer, als ich abends in einem kleinen Zimmerchen in einem fremden Bett lag. Ein großes Gefühl von Kummer überfiel mich. Ich wusste: Ich will nach Hause! Mit Tränen in den Augen lief ich die Treppe hinunter in das Zimmer, wo Onkel und Tante die Zeitung lasen. „Was ist denn, Junge“, fragte meine Tante. „Ich will nach Hause“, sagte ich mit zittriger Stimme. „Ich will sehr gerne nach Hause.“ Aber ja, nachts fuhr keine Fähre über den Rhein. Das machte mir meine Tante klar. „Morgen geht es sicher besser, dann fühlst du dich besser und kannst wieder draußen spielen“, versuchte sie mich zu trösten. Doch es ging nicht besser mit mir. Nach einer Nacht, an der kein Ende kam und ich mich tausendmal im Bett hin und her wälzte, fühlte ich mich um kein Haar besser. Eher noch schlechter. Ich wollte immer noch nach Hause. „Ich denke, er hat Heimweh“, sagte Tante zu ihrem Mann. Ich wusste nicht, was das war. Erst als der Onkel mich nach meinem eigenen Haus gebracht hatte und ich bei meinem Vater und meiner Mutter in meinem Haus in der vertrauten Umgebung war, fühlte ich mich wieder besser.

Heimweh – ich habe da auch heute noch so meine Erfahrungen, aber darüber schreibe ich ein anderes Mal mehr…